“No hay nostalgia peor que añorar lo que nunca jamás sucedió.”(“Er bestaat geen ergere nostalgie dan verlangen naar dat wat nooit is gebeurd”)
Joaquin Sabina, Con la frente marchita (1990)
In mei 2012 schreef ik een blog vanuit ‘El Café Literario’ in de Paraguayaanse hoofdstad Asunción. Dit verhaal schrijf ik in ‘Café La Poesia’. Een fraai en sfeervol barretje in de wijk San Telmo. Mijn biertje wordt me overigens net gebracht door een prachtige Argentijnse barvrouw die uitstekend als hoofdpersonage zou kunnen fungeren in mijn toekomstig te schrijven boek ‘Hoe versier ik een Argentijnse barvrouw?’ Maar dat even geheel terzijde…
Het zijn dit soort barretjes die Buenos Aires de sfeer geven waar ik zo van ben gaan houden. Het liefst breng ik de hele dag door in een literair cafeetje. Voor mij is dit het romantische, melancholische en poëtische Buenos Aires. Niet zo gek dus dat de Spaanse zanger Joaquin Sabina – net als ik – verliefd werd op deze stad.
Sommigen van jullie zullen nu zegen: ‘wie in vredesnaam is Joaquin Sabina?’ Anderen zullen zeggen: ‘Och, heb je hem weer met z’n Sabina…’ Joaquin Sabina is dus een Spaanse zanger en vooral poëet, waarbij – in ieder geval naar mijn interpretatie – deze drie aspecten (romantiek, melancholiek en poëzie) de kern vormen van z’n liedjes én leefstijl. Odes aan vrouwen en aan steden (hij zingt zowel over Buenos Aires, als over Havana, als over Lima; de drie steden waar ik heb gewoond…) bijvoorbeeld. Romantiek met net een vleugje cynisme of zelfspot. Teksten over vergetelheid en herinneringen. Of zoals Sabina het zelf in een prachtige documentaire zegt: het lied is het belangrijkste wapen tégen de vergetelheid en ten faveure van de herinnering.
Het zijn deze nummers die me door de lange en saaie zomermaanden in Nederland hebben geloodst; de maanden van scriptie schrijven. Luisterend naar Sabina droomde ik weg, denkend aan een romantisch, melancholisch en poëtisch leven in Buenos Aires. Heel bijzonder was het dan ook om op 15 december in het voetbal stadion van Boca Juniors aanwezig te zijn bij een concert van Sabina. Hij heeft zijn fascinatie voor Buenos Aires geuit in verschillende nummers, waarvan hij deze live speelde.
Schrijvend, zoals nu, in een barretje als ‘La Poesia’ geeft me de inspiratie en de drang een beetje te leven zoals Sabina (wellicht het overmatige cocaïne gebruik in zijn jonge jaren daar gelaten…). Me laten inspireren door de liedteksten van Sabina, door de gedichten van Pablo Neruda (ik vond in mijn huis een oud vergeeld boek dat ruikt zoals alleen oude vergeelde boeken kunnen ruiken, met werk van Neruda uit de jaren '20 en ’30) of door de reisverhalen van Paul Theroux. De melancholiek, die in Buenos Aires van de straten is op te rapen en van de gezichten is af te lezen, draagt bij aan een intense beleving van het reizen, de vriendschappen, de muziek en in bescheiden mate de nostalgie. “Heimwee naar het heden” heet de radiodocumentaire van Marlous Lazal over Jorge Borges en Buenos Aires. Als dat niet nostalgisch is…
Dat spreekt me zo aan in Buenos Aires: alles lijkt hier zoveel intenser te zijn. Nergens kan men zó mooi in woord en gebaar zijn/haar verontwaardiging uitten. Nergens lopen moeders van 30 zó sexy achter hun kinderwagen. Nergens kunnen mannetjes van 70 jaar zó stijlvol alleen een kopje koffie drinken in een bar. En nergens kijken de meisjes op straat je zó verleidelijk in de ogen…
Ik doe m’n best een dergelijk intens ‘Sabina-leven’ te leiden. Mijn huisje in de wijk Chacarita is oud, maar schilderachtig mooi (volgens sommigen zou het zo als cover kunnen dienen voor een boek…). Op maandagavond voetbal ik met 9 Argentijnen in een hal waarvan de vloer bedekt is met zwarte en witte tegels. Aan de ene kant naast ons wordt tango gedanst; wij zien de meisjes op hun hoge hakken elegant en sensueel dansen; de meisjes zien ons zwetend achter een bal aan rennen... Aan de andere kant naast ons wordt het vlees gebraden op de barbecue. We voetballen dus in de geur van een heerlijke bife de lomo, die we na het voetballen natuurlijk niet kunnen weerstaan.
Ook mijn favoriete hobby – een koffie of een biertje drinken in een bar – zet ik natuurlijk stug voort. In Nijmegen had ik dit samen met mijn Mexicaanse vriend Rodrigo tot een ware kunst verheven: “geen betere investering dan een koffie of een biertje in goed gezelschap”. Tijdens onze eindeloze koffie- of biermomenten bespraken we de songteksten van Sabina, filosofeerden we er lustig op los en droomden we weg, denkend aan verre reizen. Ook hier doe graag hetzelfde, met Argentijnse vrienden of vriendinnen.
Maar naast het romantische Buenos Aires, beleef ik ook de rauwere, ongepolijste versie. Als ik ’s avonds thuis kom zie ik de cartoneros onze vuilniszakken opentrekken, op zoek naar recyclebaar materiaal. Wachtend op de trein vlak bij mijn huis probeer ik de dronkenlappen te vermijden. Eén keer werd ik voor het instappen gewaarschuwd vooral niet in de laatste treincoupé te gaan zitten. Toen de trein arriveerde bleek waarom: de harde kern van Boca Juniors had bezit genomen van de laatste coupé en de ‘fans’ hingen massaal uit de trein (die sowieso met de deuren open rijdt), schreeuwend, zingend en op hun trommel slaand. Onderweg passeer ik een vuilnisbelt waar een familie met kleine kinderen in een precair hutje leeft. Reizend met de trein zie je vaak de achterkant van de huizen, die regelmatig zeer slecht onderhouden zijn en de ware aard van sommige stadsdelen bloot legt.
Eenmaal aangekomen bij eindstation Retiro, wurm ik me langs de straatverkopers, met hun namaak Ray Ban zonnebrillen en Boca Juniors shirtjes, op weg naar Villa 31. Dat is de sloppenwijk waar ik drie jaar geleden mijn onderzoek deed. Eind december gaf ik hier twee geografielessen aan de 3e klas van de middelbare school. Ook werk ik op dinsdagmiddag (hoewel het nu even stil ligt vanwege de zomervakantie) in een naschoolse opvang in het meest recente en armste deel van de wijk. Een terugkerende taak voor mij is het uit elkaar halen van twee jongetjes die elkaar weer eens met de vuisten te lijf gaan…
Deze contrasten, tussen het romantische Buenos Aires enerzijds, en de confronterende rauwe en arme kant van de stad anderzijds, maakt mijn verblijf hier (weer) zo interessant. Deze uitersten heb ik tijdens mijn reizen de afgelopen jaren altijd opgezocht en geven je volgens mij het best een beeld van hoe een land werkelijk in elkaar zit.
Daarnaast begin ik nu langzaamaan wat geld te verdienen. Vorige week leidde ik als stadsgids twee Nederlandse toeristen langs de hoogtepunten van Buenos Aires. Deze week ben ik (eindelijk) begonnen met het geven van Engelse les en hoorde ik mezelf ineens het verschil uitleggen tussen de Present Perfect en de Past Simple… Verder heb ik nog wat goede contacten lopen voor eventuele andere baantjes. Dat gaat langzaam, maar stap voor stap kom ik er wel.
Ondertussen voel en gedraag ik me meer en meer Argentijns. Wat eerst misschien nog verwondering opwekte, is inmiddels wel veranderd in irritatie. Volgens mij is dat ook een teken dat je al aardig geïntegreerd begint te raken in een land. Een goed voorbeeld is het voorval waarbij een man zijn auto parkeerde midden op het zebrapad waar ik moest oversteken. In zo’n situatie ga ik graag even de confrontatie aan: “che, tengo que cruzar por aca!” (hé, ik moet hier oversteken!) roep ik, wetende dat het toch niks zal helpen. “Dat kan daar ook”, zegt de man, terwijl hij naar het midden van het kruispunt wijst. In woord en gebaar (misbaar) laat ik mijn ongenoegen blijken. Ik kan het toch niet laten de auto lichtjes te schampen bij het oversteken, terwijl ik een verstaanbare “boludo” ("lul") mompel. Of de buschauffeur die weer eens het rode licht heeft genegeerd en mij daarna bijna omver rijdt. Een welgemeende “Hijo de puta!” (‘hoe…..’, nouja, vertaling overbodig lijkt me) kan hij krijgen.
Zoals ik m’n vorige blog eindigde: de combinatie werken om geld te verdienen, werken in de sloppenwijken, voetballen, koffie en biertje drinken en een vleugje ‘Sabina’, begint zich langzaam te vormen. Helaas wordt mijn poëtische moment in ‘La Poesia’ nu ruw verstoord door twee Nederlanders die aan het tafeltje naast me zijn komen zitten. Tot overmaat van ramp bestellen ze ook nog een Heineken…
Nou ja, ik heb mijn verhaal af en weet inmiddels dat de mooie barvrouw Paola heet en dat ze niet Argentijns is maar Braziliaans. Wellicht dat mijn schrijfboek wel mijn meest effectieve wapen is om ook een beetje Sabina te zijn…
------------------------------------------
English version: 'Living the Sabina life'
“No hay nostalgia peor que añorar lo que nunca jamás sucedió.”(“There’s no worse nostalgia than desiring something that never happened”)
Joaquin Sabina, Con la frente marchita (1990)
In May 2012 I wrote a blog in ‘El Café Literario’ in the Paraguayan capital Asunción. This story I write in ‘Café La Poesia’. A gorgeous and atmospheric bar in the San Telmo neighborhood. By the way, my beer has just been brought to me by a really beautiful Argentinean waitress who would be the perfect main character in the book I will write some day ‘How to flirt with an Argentinean waitress?’ Well, I’m getting off topic already…
These kind of bars give Buenos Aires the atmosphere that I love. Best scenario would be to stay in literary bars all day. For me, this is the romantic, melancholic and poetic Buenos Aires. It’s not surprising that the Spanish singer Joaquin Sabina – just like me – has fallen in love with this city.
Some of you may now say: ‘who the hell is Joaquin Sabina?’ Other may say: ‘oh, he again, with his Sabina…’ Well, as said, Sabina is a Spanish singer, but mostly he's a poet. At least according to my interpretation, these three aspects (romanticism, melancholy and poetry) are the key aspects in Sabina’s songs and lifestyle. Odes to women and to cities (he sings about Buenos Aires, Lima and Habana; the three cities where I’ve lived…) for example. Romances, but a bit cynical and with self-mockery. Lyrics about oblivion and memories. Or, as Sabina says in a beautiful documentary: the song is the most important weapon against the oblivion and in favor of the memory.
These songs helped me through the long and boring Dutch summer months; months of thesis writing. Listening to Sabina, dreaming about a romantic, melancholic and poetic life in Buenos Aires. So, it was very special to be one of the spectators in the Boca Juniors football stadium on the 15th of December at a concert of Sabina. He has a few songs about Buenos Aires, and this one he played live.
Writing, like now, in a bar like ‘La Poesia’ gives me the inspiration and desire to live a bit like Sabina (well, maybe except his excessive use of cocaine when he was younger…). Getting inspired by Sabina’s lyrics, and by the poems of Pablo Neruda (in my house, I found an old and foxed book, that smells like only old books can smell like, with poems of Neruda from the 1920' and 1930’s) or the travel narratives of Paul Theroux. The melancholy, which you can find in the streets of Buenos Aires and on the faces of the Argentinians contributes to an intense experience of travelling, friendships, music and in modest way the nostalgia. “Nostalgia for the present” is the name of the radio documentary made by Marlous Lazal about Jorge Borges and Buenos Aires. Well, that’s what I call nostalgia...
And that’s what I like about Buenos Aires: everything seems to be much more intense. Nowhere else people can express their indignation so beautiful, using both words and their body language. Nowhere else mothers from 30 walk behind their baby buggy so sexy. Nowhere else 70 year old men are able to drink their coffee alone so elegant. And nowhere else the girls on the street look you in the eyes so tempting…
I try to live an intense Sabine-like life. My house in the Chacarita neighborhood is old, but picturesque (according to some, it could serve as a book cover…). Monday nights I play football with 9 Argentinians in a hall with black and white tiles on the floor. At one side of us, people are dancing tango. So we hear the music and see the girls on their high heels, dancing sensual and elegant; they see us, sweating and chasing a ball… At the other side of us, meat is prepared on a barbecue. We play football while smelling a delicious bife de lomo, which, of course, we cannot resist after the match.
Also my favorite hobby – drinking a coffee or a beer in a bar – I keep practicing. In Nijmegen, together with my Mexican friend Rodrigo, we used to do this daily and we developed our own philosophy about it: “there’s no better investment than a coffee or beer in good company”. We loved to drink a coffee or beer while philosophizing, discussing Sabina’s lyrics and dreaming about traveling the world. Also here in Buenos Aires, I love to do the same with my Argentinean friends.
But next to this romantic Buenos Aires, I also live the rougher, unpolished version. When I arrive at home at night, I see the cartoneros searching in my garbage, looking for recyclable materials. While waiting for the train close to my house, I try to avoid the drunken people. One time, before entering the train, I was warned not to use the last compartment. When the train arrived I understood why: the hooligans of Boca Juniors had occupied the last part of the train. ‘Fans’ hanging out the train (that always rides with the doors open), screaming, singing and banging on their drums. En route, I cross by a garbage dump, where a family with kids lives in a precarious hut. Travelling by train shows you the backside of the houses, regularly bad maintained and showing the real situation of some districts of the city. Once arrived at the Retiro station, I pass by the illegal street vendors, with their fake Ray Ban sunglasses and Boca Juniors shirts, on my way to Villa 31. That’s the slum where I did my research three years ago. In December I gave two geography classes to the third class of the high school. On Tuesdays I work in a kindergarten/day care for young kids in one of the most recent and poor areas of the slum. Often I’ve to interrupt a clash between two boys who are always fighting.
These contrasts, the romantic side of Buenos Aires, and at the same time being faced with this rough and poor other side, makes my stay very interesting and valuable. During my traveling the last years, I have always looked for these extremes and I think it gives you the best observation of the real situation in a country.
Besides all this, I slowly start to earn some money. Last week I was a tour guide, and showed two Dutch tourists around in Buenos Aires. This week I (finally) started with teaching English, so I suddenly had to explain the differences between the Present Perfect and the Past Simple… Furthermore, I got some good contacts for other (small) jobs. It’s going slowly, but I know I will find my way.
Meanwhile, I start feeling and behaving more and more Argentine. Frequently, astonishment is getting replaced by irritation; a signal of being more integrated in a country. A good example is an incident when a man decided to park his car at the zebra crossing where I had to cross the street. In a situation like this, I enjoy it to search for a small confrontation: “che, tengo que cruzar por aca!” ("He, I’ve to cross over here!"), knowing he doesn’t give a damn. “You can cross over there” he responds, pointing at the middle of the crossing. Like a real Argentine, I show my irritation. When crossing I feel the necessity to slightly touch his car, while mumbling “boludo” (asshole). Or the bus driver ignoring the red light and almost running in to me. A sincere “Hijo de puta!” (son of a b…., well you all know what it means) he can get.
As I ended my last blog: the combination, working to get some money, working in the slums, playing football, drinking coffee and beers and a little bit ‘Sabina’, is making progress. Unfortunately, my poetic moment in ‘La Poesia’ is getting interrupted pretty roughly, by the entrance of two Dutch tourists taking place at the table next to me. They even dare to order a Heineken…
Well, I’ve finished my story and found out that the name of the beautiful waitress is Paola and she’s not from Argentina but from Brazil. Maybe my writing book is my most effective weapon in being a bit like Sabina…
